Chciałabym państwu zaprezentować główne tezy programu Szkoły dla Rodziców i Wychowawców, który był realizowany w naszej Poradni (kilka edycji). Z powodu zaistniałej sytuacji zagrożenia koronawirusem zajęcia nie mogą się obywać w tradycyjnej formie, więc spróbuję zachęcić Państwa do przyswojenia sobie pewnych zagadnień związanych z tym programem. Dzisiaj zaprezentuję ogólne cele i opis programu, w następnych artykułach spróbuję przybliżyć państwu poszczególne tematy z części pierwszej. Program Szkoła dla Rodziców i Wychowawców jest kierowany do rodziców i wychowawców oraz profesjonalistów, którzy pracują z rodzicami i chcą przeciwdziałać zachowaniom problemowym dzieci i młodzieży.
Program Szkoła dla Rodziców i Wychowawców opiera się na teorii systemowego ujęcia rodziny i podstawach psychologii komunikacji interpersonalnej. System rodziny charakteryzuje się ważną cechą - cyrkularnością, która oznacza, że relacje międzyludzkie nie są jednostronne, a zachowanie jednej osoby może mieć wpływ na cały rodzinny układ.
Rodzina stanowi dynamiczny system kształtowany przez wzajemne interakcje. Sposób pełnienia przez rodzinę funkcji wychowawczych oraz skutki oddziaływań na dziecko zależą w znacznym stopniu od postaw ojca i matki w stosunku do dziecka.
Program kładzie nacisk na poznanie dynamiki relacji międzyludzkich i świadomości intencji, kształtowanie umiejętności komunikowania się i dialogowego traktowania dziecka, kształtowanie postaw rodzicielskich opartych na miłości i akceptacji, szacunku do siebie, poszanowania innych oraz stawianie jasnych wymagań i granic.
Szkoła dla Rodziców i Wychowawców wykorzystuje podstawy teorii pedagogicznej "wychowania bez porażek" Thomasa Gordona promując ideę wychowania opartego na tworzeniu prawidłowych relacji rodziców z dziećmi, a narzędziem do ich budowania jest 'sposób bycia w kontakcie z inną osobą".
Mottem programu jest "Wychowywać to kochać i wymagać".
- Program Szkoła dla Rodziców i Wychowawców jest realizowany w formie 10 warsztatów psychologicznych (40 godzin dydaktycznych).
- Liczebność grupy wynosi na ogół 10-15 osób.
- Zajęcia zawierają krótkie omówienia tematów, ćwiczenia psychologiczne, dramy, debaty, odwołanie się do doświadczeń z własnego dzieciństwa.
- Cennym elementem edukującym jest również wymiana doświadczeń rodzicielskich między uczestnikami oraz praca domowa, czyli praktyczne zastosowanie nabytych w trakcie zajęć umiejętności w relacji z dzieckiem w domu.
Program składa się z trzech części tematycznych:
Cześć I dotyczy relacji dorosły – dziecko.
Tematyka zajęć obejmuje: naukę umiejętności rozpoznawania i rozmawiania o uczuciach, stawiania jasnych granic i wymagań, zachęcania dzieci do współpracy, wspierania samodzielności dzieci czy rozwiązywania problemów i konfliktów. Kolejne tematy pozwalają poznać sposoby uczenia dzieci samodyscypliny, uwalnianie od grania ról i niekorzystnego etykietowania oraz wzmacnianie ich poczucia własnej wartości.
W tym podstawowym module uczestnicy poszerzają świadomość własnych celów wychowywania.
Część II uczy budowania relacji między dziećmi (rodzeństwem)
Tematyka zajęć obejmuje: naukę radzenia sobie z trudnymi uczuciami dzieci (np. zazdrością między rodzeństwem) i sposobów interwencji w sytuacjach kłótnii konfliktów między dziećmi. Rodzice doskonalą umiejętności wzbudzania ducha współpracy zamiast rywalizacji, unikania porównywania rodzeństwa.
Część III jest skierowana do rodziców i wychowawców nastolatków.
Zajęcia poszerzają wiedzę rodziców w zakresie etapów rozwoju emocjonalno-społecznego nastolatka oraz potrzeb i problemów wieku dorastania (m.in. potrzeba akceptacji i decydowania o sobie). Rodzice dowiadują się, jak towarzyszyć nastolatkowi w kryzysie adolescencyjnym, jak zapobiegać zachowaniom ryzykownym młodzieży.
Uczestnicząc w programie rodzice/wychowawcy dowiadują się i uczą, jak wykorzystywać w rodzicielskiej/wychowawczej praktyce własne możliwości, których wcześniej nie dostrzegali. Proces ten często wymaga od uczestników warsztatów wewnętrznego przeżycia treści zajęć oraz otwarcia się na inne osoby w grupie.
W naszej Poradni realizowana jest I część Szkoły dla Rodziców.
Tematyka zajęć części I:
- wyrażanie oczekiwań i ograniczeń tak, aby były przez dziecko respektowane,
- rozpoznawanie, wyrażanie i akceptowanie uczuć,
- aktywne, wspierające słuchanie,
- motywowanie dziecka do współdziałania,
- modyfikowanie niepożądanych lub nieodpowiednich zachowań dziecka,
- uwalnianie dzieci od grania narzuconych ról w domu i szkole,
- wspieranie procesu usamodzielniania się dziecka,
- budowanie realnego poczucia własnej wartości dziecka,
- konstruktywne rozwiązywanie konfliktów.